V2platform
BOMBARDEMENT

Bezuidenhout 3 maart 1945

Er zijn er enkele redenen aan te geven, waarom vooral in de tweede helft van februari het rakettenvuur en het aantal bomaanvallen ontzettend toenam. Zoals ik al eerder heb opgemerkt, was de belangrijkste reden voor het groeiend aantal lanceringen de beschikbaarheid van voldoende transportmaterieel voor de raketten. Bovendien konden nu ook de V2's uit het testgebied Heidelager in Polen gebruikt worden. Ten derde heeft op 17 februari het ministerie van Luchtvaart het Haagse Bos als hoofddoel van Fighter Command aangewezen en opdracht gegeven het aantal aanvallen op te voeren. Het werd echter een week van slecht weer. Zo voerde de Britse luchtmacht in de tweede helft van februari 548 aanvallen uit en wierp daarbij 108 ton aan bommen uit. Driekwart van de bommen kwamen in het Haagse Bos terecht. Op 21 en 22 februari bereikte de acties een hoogtepunt. Tweehonderd-en-twintig aanvallen werden toen uitgevoerd. De piloten wierpen 46 ton uit, waarvan 42 ton op het Haagse Bos en omgeving terecht kwam.

Niet voor niets nam de RAF het besluit om tot krachtiger maatregelen over te gaan om de V2-lanceringen te bestrijden. Het aantal doden ten gevolge van de toegenomen raketbeschietingen sprong immers omhoog. Daarom waren meer ingrijpende acties noodzakelijk. Als het Haagse Bos niet zou worden vernietigd, zo meende de luchtmacht, dan zou van een doeltreffende bestrijding van de V2 geen sprake zijn. Daarom werd besloten om op 3 maart met middelzware machines een oppervlaktebombardement uit te voeren, dat tot doel had alles binnen een bepaalde ruimte te vernietigen. De gevolgen waren catastrofaal. Niet voor de V2, maar voor de Haagse bevolking. Door fouten in de instructie kwam een groot deel van de bommen in het Bezuidenhout terecht in plaats van in het Haagse Bos.

Ik citeer het illegale Blad Trouw, dat m.i. de sfeer van die tijd goed weergeeft: "De verschrikkingen van de oorlog nemen hand over hand toe. Wij hebben Den Haag zien branden na de vreselijke bombardementen in verband met de V2-startplaatsen. Wij hebben de rookkolom gezien, die naar het zuiden afdreef en in volle zwaarte is het gericht van de oorlog op ons neergekomen. Midden in het Bezuidenhoutkwartier hebben wij de bommen op de Haagse woonwijk naar beneden horen gieren en de dood en verderf zaaiende projectielen vielen enige honderden meters van ons af. Tegelijkertijd hebben wij de brullende en brandende V2 de lucht in zien gaan, telkens als zij opgingen de adem inhoudend of zij niet zouden mislukken en neerstorten op de huizen van de bewoners. Het is een verschrikking de monsters in de nacht midden tussen de huizen te zien opgaan, heel de omtrek verlichtend. Wie denkt zich niet in de ontzettingen, die er meer te beleven zijn in zulk een "frontstad" als Den Haag nu is, als het meer dan tien dagen achtereen wordt gebombardeerd? Fel brandende en rokende gebouwen, een stad verstikt van den walm, vluchtende vrouwen en kinderen, de mannen slepend en zeulend met het overblijfsel van het huisraad, dat zij nog uit de chaos proberen te redden. Wat een ellende, wat een noden".

De resultaten zijn bekend: meer dan 500 burgers kwamen om, ruim 400 werden vermist van wie velen nooit werden teruggevonden en meer dan 200 mensen werden ernstig gewond. Ongeveer 30.000 mensen raakten dakloos.

De Nederlandse regering was ontzettend kwaad over deze gebeurtenis, vooral omdat de Engelsen haar van tevoren niet hadden geraadpleegd. "Hier gold het een operatie, die nooit zou zijn toegestaan en die, toestemming of geen toestemming, niet de geringste zin had", constateerde minister-president P.S. Gerbrandy. Premier Winston Churchill had voor de verwijten van de Nederlanders volkomen begrip. Op 18 maart 1945 schreef hij een vinnig briefje aan het comité van stafchefs, aan de secretaris voor de luchtmacht en de chef van de luchtmachtstaf, waarin hij zijn verontwaardiging over het onnauwkeurige bombardement niet verbloemde en tevens wees op het geringe resultaat bij de bestrijding van de V2-startplaatsen. "Mijn klacht gaat in twee opzichten over het ministerie van de Luchtvaart en de Koninklijke Luchtmacht. Op de eerste plaats laat het zien, hoe zwak onze pogingen zijn geweest om de raketten te bestrijden. Ten tweede het buitengewoon slecht mikken op de doelen, die tot deze slachting van Nederlanders heeft geleid. Wij hebben talloze verslagen ontvangen van het bombarderen van nauwkeurig bepaalde Gestapo huizen in Nederland en van andere bijzondere punten. Er zijn goede aanwijzingen gegeven over de plaatsen, waar de raketten zijn opgeslagen, en van de spoorlijnen, die moesten worden vernietigd om de aanvoer van raketten tegen te houden. Dit alles moet beschikbaar geweest zijn uit informatie van de Luchtmacht. In plaats van deze doelen met grote precisie en regelmaat aan te vallen, zijn de piloten er alleen maar in geslaagd bommen uit te strooien over deze onfortuinlijke stad. De bomaanval had geen enkel effect op de V2-lanceerplaatsen, maar des te meer op onschuldige mensenlevens en gevoelens van een bevriend volk".

COMMUNIQUÉ
Tenslotte werd de netelige zaak afgedaan met het volgende communiqué, dat drie weken na de gebeurtenis - en na het einde van de V2-aktie - werd gepubliceerd: "In de morgen van 3 maart 1945 hebben vliegtuigen van de R.A.F., Tweede Tactische Luchtmacht, een bomaanval gedaan op V2-doelen ("rockettargets") in Den Haag. De bommen zijn zeer ongelukkig, ver van het doel terecht gekomen en als gevolg daarvan is onder de burgerbevolking een groot aantal slachtoffers gevallen en grote schade in woonwijken aangericht. Terstond nadat men zich rekenschap had gegeven van wat er was gebeurd, werd een onderzoek gelast om de oorzaak van deze afschuwelijke ramp vast te stellen. In een voorlopig onderzoek is gebleken, dat het betreurenswaardige ongeluk aan een foutieve uitvoering van de opdracht moet worden toegeschreven. Een nauw gezet onderzoek is nog gaande. Tegen allen, die zullen blijken schuld te hebben gehad, zullen disciplinaire maatregelen genomen worden. Het Britse volk en in het bijzonder de RAF spreken hun diepste leedwezen uit over dit vreselijke ongeluk en zij betuigen hun zeer warme deelneming met allen, die te lijden hebben gehad van de gevolgen van een ramp, die zozeer de ellende, welke zij reeds hebben te verduren, heeft vergroot. Het Nederlandse volk kent maar al te goed de risico's, die de oorlogvoering meebrengt, en het zal beseffen, dat ongelukken van deze aard niet steeds kunnen worden voorkomen. De R.A.F. zal echter haar uiterste best doen om te verzekeren, dat een dergelijke fout niet meer zal worden gemaakt en zij zal bij haar aanvallen op dit onmenselijke V2-wapen, waartoe de vijand de Nederlandse bodem gebruikt, alles doen wat in haar vermogen is om gevaren voor het Nederlandse volk te vermijden".

AANTAL LUCHTAANVALLEN
Op welke plaatsen nu werden de luchtaanvallen uitgevoerd in Den Haag en omgeving?

Legenda:

*) Er zijn meer bomaanvallen uitgevoerd, maar alleen van de hier vermelde data zijn tevens het aantal afgeworpen bommen bekend.

LUCHTAANVALLEN DOOR DE GEALLIEERDEN OP V2-DOELEN (DE LUCHTOORLOG)
De luchtaanvallen door de geallieerden lieten niet lang op zich wachten, hiertoe aangezet door informatie van het verzet. Voor ik inga op de verrichtingen van de pijlsnel opererende Spitfires wil ik eerst in het kort de organisatie van de drie geallieerde luchtmachtonderdelen uiteenzetten:
-> Op de eerste plaats Bomber Command: de Britse Strategische Luchtmacht, in hoofdzaak, zware bommenwerpers, die aanvallen doen op Duitse steden en onder bevel staan van luchtmaarschalk Sir Arthur Harris, bijgenaamd "Bomber Harris". -> Ten tweede de Second Tactical Air Force, de Britse Tactische Luchtmacht met lichte en middelzware bommenwerpers alsmede jagers en jachtbommenwerpers, die aanvallen doen op Duitse doelen als rechtstreekse steun van de troepen op het land, gestationeerd op vliegvelden op het vasteland, onder bevel van luchtmaarschalk
Sir Arthur Coningham.
-> Ten derde Fighter Command: in Engeland gestationeerde, uit jagers en jachtbommenwerpers bestaande luchtmacht van luchtmaarschalk Roderic Hill, die was belast met de verdediging van Engeland tegen V-wapens

NUT BESTRIJDING
Was het bestrijden van de verplaatsbare V2-installaties een vrijwel hopeloze zaak?
De rapporten van na de oorlog geven hierop geen concreet antwoord. Wel zijn er voldoende aanwijzingen, dat de overheid met het bestrijden van de V2-doelen aan de Engelse bevolking wilde tonen, dat er tenminste iéts werd gedaan om haar lijden te verzachten. Deze stelling wordt onderbouwd door de feitelijke loop van de gebeurtenissen. Onmiddellijk na het begin van de V2-aktiviteit begon Bomber Command op 14 en 17 september met zware bomaanvallen op de doelen te Wassenaar. Dat bleek evenwel geen resultaat te hebben. Sindsdien zijn de zware bommenwerpers niet meer op het strijdtoneel verschenen. Verder is slechts eenmaal een sterke aanval van de "Tweede Tactische Luchtmacht" op de Haagse V2-doelen uitgevoerd. Dit is het inmiddels bekende bombardement van 3 maart 1945, waarbij een groot deel van het Bezuidenhout werd verwoest. Daarna zijn de middelzware bommenwerpers niet meer in het gebied van Den Haag in actie geweest. Wel deed deze luchtmacht mee om de aanvallen op de aanvoerlijnen van de V2 op fatale punten te onderbreken.